(M.M. Thaiang)
Katba nangiaid ka por, ka juk ka nangkylla haduh ba la mih ka jingkylli. Kaei ka jingdonkam bakhraw eh jong u briew ne ka briew ha ka juk mynta?. Ban imsuk imsain katba lah ha shimet shimet bad ha ka iing ka sem? Ban ioh ia ka bam ka sa, ka bam ka dih, ka jain ka nep bad ka jaka kaba bit ban shong ban sah ? Ban don ka iing ka sem bad ban ioh ki khun ki kti bad ban ioh ia ka spah ka phew, ia ka jingkoit jingkhiah, ia ka jingtrei jingktah kaba biang?. Lada phaidien sha ki por kiba la leitnoh la shem ba ki jingdonkam jong u briew ne ka briew ki long tang khyndiat eh, kata ban ioh ia ka bam ka sa, ka bam ka dih, ka jain ka nep, ka jaka kaba bit kaba biang ban shong ban sah ban ioh ia ka jaka rep ne ka Hali ka pynthor kaba biang ban don ka iing ka sem ban ioh ki khun ki kti, ka shait ka nang bad ka poisa ka tyngka.
Katba ka por ka nangiaid ka juk ka la nangkylla bad ki jingdonkam jong u ne ka briew ki la nangmih kat haduh ba ka jingnangkot nangsla bad u Khulom ki long ki atiar ba donkam eh jong u briew ne ka briew ha kane ka juk kaba mynta. Hoid ka poisa ka tyngka ka long ka wei na kiba donkam haka jingim u briew namar khlem ka poisa ka tyngka ka lad kam plie. Ban leit shane shatai ngi donkam ia ka poisa bad shano shano ruh da ka poisa. Ha ka juk mynta ngim lah ban shongbus ne shong eroplein bad siew ia u briew da u khaw lane da u kba lane da kano kano ka tiar bad ngi donkam ia ka poisa. Kumta ngi iohi ba katba nangiaid ka por ki jingdonkam jong u briew ki la nangbun nangbun bad ka jingim jong ki briew ka la iapher na ki por kiba mynshwa.
Haba ong ‘’nangkot nangsla’’ kamut ban nang ban thoh, ban pule, ban khein, ban diah bad ban kren. Kumta ban pynioh ia ka jingnangkot nangsla ha ki khun ki kti ka dei ka kamram jong ki kmie ki kpa nalor kaba bsa, pynheh pynsan bad sumar sukher ia ki. Haba iakren shaphang ka jingnangkot nangsla bunsien ha ki shnong nyngkyndong ngi shait iohsngew ia ki kyntien na ki kmie ki kpa “Ngait ki rae (kim treh), laiskur kirae (kimtreh leitskul)”. Ki kmie ki kpa kim lah ban iada ialade da kaba ong ngait ki rae, lai kirae (kim ngeit, kim treh leitskul). Lada ki kmie ki kpa ki phah skul ia la ki khun bad kim leit kata ka pyni ba ki khun ki dei ki kmie ki kpa.
Ha ka juh ka por la ju iohsngew ruh ia ki kyntien “ngim lah ban pynleitskul iala ki khun ba ngi duk eh” kane ka jingong ruh kam da shongnia eh. Ha ki klas A-B u ne ka khynnah ki donkam tang ka sleit bad u mawthoh lane u Let bad ka Kopi bad kine ki tiar ki lah ban neh baroh shi snem lada sumar bha. Ban shu ong ba ngi duk eh kam biang haba la kheinlang ia ka jinglut ha kaba phah skul bad ia ki tiar, ki tar kiba u ne ka khynnah ki pynjot ha iing kaba kham bun ka jinglut ban ia kaba pynlut na ka bynta ban thied sleit thied mawthoh ne thied Let thied Kopi. Na ka liang ki kmie ki kpa ki pynlut shibun ka poisa na ka bynta ka Duma, u Kwai, u Pathi, u Biri, u Sikret katba don pat ki kmie ki kpa kiba sngewbynnud ban pynlut ia ka bai leit skul jong ki khun. Ha ka jing iaid jong ka por bad ha ka jingkylla jong ka juk la dei ka por ban pyrkhat ia ka jingnang jingstad, ka jingnangkot nangsla ka jingnangkhein nangdiah bad ka jingnang ban kren ia ka ktien jong kiwei de ki jaitbynriew ba ki khun ki kti kin ym babe lane kynnoh ia ki kmie ki kpa.
Ym lah ruh ban len ba bun na ki kmie ki kpa kim lah ban kyrshan iala ki khun ban leit skul ha ki kyrdan pule kiba kham shajrong, la katta ruh ka sorkar ka plie hi ia ki lad jingiarap bad ka jingplie skul ha ki nongkyndong bad la iohi ruh ba ha ki jaka kiba ka sorkar kam lah ban plie ia ki skul la shem pat ia ki skul Mission (Balang) bad ki skul shimet kiba la jan ha man la ki shnong, kiba plie lad ia ki khynnah ban long ki riewpule ki ban ym shem jingeh ha kiba bun ki liang jong ka juk mynta. Ban shu ong noh ha ka pyrthei ka juk mynta ka jingnangkot nangsla ka jingnang thoh nangpule, ka jingnangkhein nangdiah bad ka jingnang ban kren ka dei kawei na ki jingdonkam eh u ne ka briew.