
Shi bynta na ka jingrakhe ia ka ‘World Tuberculosis Day’ ka ophis District Tuberculosis Control, West Jaiñtia Hills District, Jowai kala pynlong da ka prokram ha District Library Mynthong, Jowai halor ka phang kaba ong “Yes, We Can End TB: Commit, Invest Deliver”, ha kaba ka Additional Deputy Commissioner kong D.V. Lyngdoh kala long ka kongsan mynta ka sngi.
Haba ai jingkren ka kong Lyngdoh, kala pynsngew halor ka jingdonkam ban lap kloi ïa kane ka jingpang kaba don ha u ne ka briew, da kaba ong ïa kane ka jingpang lah ban pynkhoit ïa ka da kaba dih tista ïa ki dawai katkum ka por bala buh da ki Doctor.
Kala pynshlur ïa ki khynnah skul ba kin long kiba sumar bha ïa ka koit ka khiah da kaba sdang shwa ïa ka jinglehkhuid nalade, ban bam ki jingbam ba tei met bad ban im ka jingim kaba shait ba khlaiñ.
Ka kong Lyngdoh kala kyntu ruh ïa ki nongïalam shnong, ki nongtrei ka koit ka khiah bad ki jaka ai jinghikai ba kin ïatreilang na ka bynta ban ai jinghikai halor kane ka jingpang TB. Kala pynsngew ba ka jinglap kloi ïa kane ka jingpang ha u briew lyngba ki checkups ka lah ban ïada ïa ka jingsaphriang jong ka jingpang.
Ka Dr. Ns. C. Tariang, MOTC Jowai TU, Panalair, Jowai, ha ka jingkren kala pynsngew halor ka jingdonkam ban pynduh jait noh shi syndon ïa kane ka jingpang, na ka liang ka sorkar India ka la buh ïa ka thong ban pynduh jait ïa kane ka jingpang TB hapoh une u snem 2025.
Kala ai khublei ïa ki nonghikai, ki khynnah skul bad ki nongsumar kiba la mih shakhmat ban pynsngew paidbah shaphang ka jingrakhe ïa kane ka prokram kum ka dak ban ïakhun pyrshah ïa kane ka jait jingpang hapoh ka Ri jong ka pyrthei.
Na ka liang Dr. L. Marbaniang, Nodal officer, National Tuberculosis Elimination Programme (NTEP), East Jaiñtia Hills, ila batai shaphang ki dak ki shin jong ka jingpang bad ki lad jingsumar kiba donkam ban leh mardor.
Ha kane ka sngi ka ophis District Tuberculosis kala leh burom ïa ki nongtrei ka koit ka khiah kiba dei napoh ka West bad East Jaiñtia Hills kiba la trei shitom ban ïakhun pyrshah ïa kane ka jingpang ha ki bynta bapher bapher.
La sam ruh ïa ki khusnam ïa ka nam Best Treatment supporter la ïoh da ka Baita Lapasam na ka Barato PHC bad ka Deciple Pychiang na ka Sutnga CHC. Ïa ka nam Best Lab. Technician la ïoh da u Margeet Lyngdoh na Dawki PHC bad ka Wanrika Sutnga na Khliehriat Civil Hospital. Ïa ka nam Best performing ASHA la ïoh daka Jenitris Lamare na Barato PHC, ka Amalia Lakiang na Lookyrwiang UHC bad ka Kimeri Bareh na Jalaphet HWC, Sutnga CHC. Katba ïa ka nam Best MLHP la ïoh da ka Darihun Kharjahrim na Barato PHC bad ka Sumarlin Laloo na Iongkaluh, HWC, Pamrapaithlu PHC.
Shi bynta na kane ka prokram ka District Tuberculosis Center, Jowai kala pynlong ruh ïa ka jingïakop dro dur halor kane ka phang, ha kaba ka Sanly Chyrmang na ka Children’s Home Girls, Jowai kala wan ba nyngkong, ka Sanwaka Challam na Children’s Home, Jowai bad ka Nangbah Nangjngi na Children’s Home, Jowai kila wan ba ar, katba Resolve Dhar na Chilliangraij SSA School, Jowai bad Ibakordor Hadia, na Dulong SSA UP School kila wan ba lai.
Ha kane ka sngi la pynlong ïa ka jingïaid surok (rally) kum shi bynta ban pynsngewthuh paidbah shaphang kane ka jingpang kaba la sdang na madan Dulong, Jowai bad pynkut ha District Library Mynthong, Jowai. Na ka liang ki khynnah skul kiba rah lang ïa ki jingthoh ha ki Placards ha ka jingsynran lang ki nonghikai bad ki nongtrei ka khoi ka khiah.
Ïa ka Best Placard la jop da ka Loompyrdi Iongpiah, UPS ba ar ka Pohmusiang UP School bad ba lai ka Dulong SSA Up School.
Shuh shuh la pynsngew ki don haduh 19 tylli ki shnong napoh ka West and East Jaiñtia Hills ba la pyntikna kum ki shnong kiba la lait na kane ka jingpang TB na ka bynta ki snem 2023- 2024.


